در زمان کمبوجیه سمنان مانند پلی سه ایالت ری و خراسان و استرآباد را به وصل می کرد
پایان نامه ارشد مدیریت
پایان نامه ارشد مدیریت,پایان نامه ارشد مدیریت,پایان نامه ارشد مدیریت
.در دوره های بعدی نیز منطقه سمنان مورد تذکر ویِژگزینشه حکومتهای مرکزی قرار گرفت و منازعه ها و مناقشه های زیاد بر سراین منطقه بین قدرتمندان در گرفت .اشکانیان هم ایران را به هجده ایالت تقسیم کرده بودند که یکی از آنها کمیس قومس در نواحی سمنان دامغان بود .از زمان سلسله طاهریان تا غزنویان نیز سمنان ارزش را حفظ کرد ازعبارت مناطقی بود که شاهد انبوه کشمکشها بود .یکی از حکام مشهور ایالت کومش در غزنویان امیر اجل بختیاربن محمد زیاد دیده شده به ابوحرب بختیار بود که بانی منار مسجد کامل سمنان و بقعه پیر علمدار کرمان بود .سمنان در زمان مغول همچون سایر نقاط ایران از حملات در امان نماند
مراکز تاریخی و باستانی
برج چهل یک دختر ان
در اواسط خیابان حکیم الهی بر سر راه شهر به محلات ثلاث برج کهنه قدیمی و نیمه مخروبه ای وجود دارد که بنام برج چهل دختر یا چهل دختر ان نامیده میشود . وجه تسمیه این برج چنین است که مردم معتقد برج نامبرده را چهل دختر که دست از تعلقات دنیوی کشیده و تارک دنیا شده بودند با گل و خشت تولید و ساخته اند .قدر مسلم این است که تاریخ بنای برج با آتشکده به زمان قبل از ادرود بر میگردد. همان گونه که از نام کوشمغان و زاوغان که در نزدیکی برج قرار دارد برمی آید و با توجه به مقام مغ که پیشوای زردشتیان بود می توان اطمینان داشت که برج فوق زمانی آتشکده و یکی از اماکن متبرکه زردشتیان بوده است . این بنا به صورت برج هشت ضلعی است که هر ضلع آن در خارج ۴٫۵ در داخـل ۲٫۸۰ متر است , ارتفاع برج در برخی پارت ها ۱۰ متر در قسمت های نسبتا سالم دیگر به دوازده متر میرسد ضخامت دیوار تقریبا ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر است .
دروازه ارگ سمنان
یکی از آثار تاریخی و ارزشمند و زیبای سمنان , دروازه ارگ , بازمانده هنر زمان قاجار است که در تقاطع خیابانهای آیت الله طالقانی شیخ فضل الله نوری واقع شده است . دروازه ارگ در قدیم درِ شمالی ارگ دولتی بود که زمان تخریب ارگ به سبب شکایت فرهنگ دوست ها و پیگیری آنان از ویرانی این دروازه جلوگیری به عمل آمد . دروازه ارگ در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار حکومت انوشیروان میرزا ضیاءالدوله فرزند محمد رحیم میرزا پسر دهم عباس میرزا نایب السلطنه که از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۵ هجری حاکم ایالت قومس بود بنا شد . این دروازه دو نمای شمالی جنوبی دارد که نمای شمالی آن به مراتب زیباتر از نمای جنوبی آن است .
ارگ علاء
ارگ علاء در ۹ کیلومتری جنوب شرقی سمنان و کنار جاده سمنان به پایگاه هوایی در بخش علاء واقع شده است یکی از آثار تاریخی اواسط قاجاریه به شمار میرود که به ثبت آثار تاریخی رسیده است . مساحت تقریبی آن در حدود ۱۰۰ متر زیربنایی در حدود ۱۲۰ متر است . ارتفاع آن حدود ۴٫۵ متر, با اضافه شدن طبقه دوم به حدود ۸ متر می رسد . بنای ارگ به شکل شش ضلعی ساختمان آن در دو طبقه تهیه و تولید شده است که ظاهرا محل حکومت مکانی نیز بود.
دارالحکومه سمنان
این بنا در جنوب شهر در میدان ابوذر غفاری (پاچنار) واقع شده است . بنای دارالحکومه را به دوره فتحعلی شاه قاجار و پیش از زمان حکومت حاجی بهمن میرزا بهاء الدوله پسر فتحعلی شاه در سمنان نسبت میدهند . قبل از اینکه ساختمان ارگ دولتی سمنان در شمال شهر احداث شود , دارالحکومه سمنان در جنوب شهر در همین بنا که امروز به خانه کلانتر معروف است مستقر بود .
شکارگاه ملاده ( خانه ابراهیم خان )
در روستای سرسبز خوش آب هوای ملاده (در حدود ۷۰ کیلومتری شمال سمنان) دو عمارت بزرگ باستانی زیبا وجود دارد که در دو سمت شرق غرب به فاصله حدود ۵۰ متر به موازات یکدیگر قرار گرفته اند. مصالح مهم بنا, خشت و آجر و نمای آن آجر گچ است . هر یک از این دو نوع ساختمان دو طبقه دارای تعداد زیادی اتاق و راهروی مربوط به اتاقها و طبقه فوقانی است . معماری ساختمانهای گفته شده بسیار زیباست .
مناره سلجوقیان سمنان
این مناره که در زمره زیباترین منارهای تاریخی دوره سلجوقی است , در گوشه شمال شرقی مسجد کامل سمنان در کنار شبستان شرقی واقع شده به منار مسجد کامل نیز مشهور است .ارتفاع منار کنونی از سطح قاعده ۳۱٫۲۰ متر و از روی بام ۲۵٫۷۵ متر است که به علت وجود شبستان شرقی در پای منار ۵٫۵ متری, پارت تحتانی آن دیده نمیشود . محیط مناره همجوار بام مسجد بیش از پنج متر است .
آرامگاه شیخ علاء الدوله سمنانی
این ساختمان واقع در روستای صوفی آباد سمنان, در شروع بنایی رفیع با عظمت بود که بدستور عمادالدین جمال الدین عبدالوهاب وزیر سلطان محمد خدا بنده از خشت خام تولید و ساخته شد, پس خانقاهی برآن افزود ودر آنجا به ریاضت پرداخت بعد از مرگ در آنجا به خاک سپرده شد.بنای خانقاه وآرامگاه این عارف معروف که بازمانده معماری اواخر قرن هشتم است , به علت نداشتن استحکام بی توجه ی روبه ویرانی نهاد .به طوری که به جز دو ستون ایوان بقیه بنا منهدم شد .
مقبره پیرنجم الدین
این مقبره منسوب به پیر نجم الدین دادبخش یا تاج بخش در گورستانی به همین نام در سمنان واقع شده است از شجره نامـه مدفون این آرامگاه اطلاع صحیحی در دست نیست, ولی عده ای وی را یکی از سرداران ملی سمنان در حمله مغول می دانند. مقبره پیر نجم الدین که یکی از آثار دوره مغول است , حاوی ایوان , حرم و گنبد است و به علت اینکه قبلا در وسط گورستان قرار داشته و هم اکنون در خیابان میباشد صحن ندارد
آرامگاه حکیم الهی
آرامگاه این حکیم در نزدیکی میدان امام خمینی سمنان در کنار خیابان حکیم الهی مقابل دبیرستان دهخدا واقع شده مدفن یکی از چهره های تابناک فلسفه و حکمت یکی از مفاخر گرانمایه سمنان است .
بنای آرامگاه را ایوان و چند سالن و اتاق تودرتو تشکیل میدهد. بر پیشانی ایوان که مشرف به خیابان است حدود پـنـج متـر ارتفاع دارد کتیبه ای از جنس کاشی قرار گرفته است. حکیم الهی در رمضان ۱۲۴۳ مـتـولـد در ربـیـع الاول ۱۳۲۳ هجری قمری فوت کرد . آرامگاه فوق با تلاش پسرش حاج عبدالجواد الهی در سال ۱۳۲۱ شمسی بنا شد.
مقبره درویش محمد
در سری شمالغربی سمنان در روستایی به نام مومن آباد بین راه شوسه سمنان به فیروزکوه مقبره ای به نام درویش محمد وجود دارد. از تاریخ فوت دفن این آرامگاه اطلاع درستی در دست نمی باشد. ولی گفته شده که وی یکی از عارفان قرن هشتم از پیروان عارف بزرگ وار شیخ علاء الدوله سمنانی بوده, گاهی نیز می گویند که مقبره تقی الدین علی دوستی سمنانی شاگرد معروف شیخ باشد. درویش محمد به علت وارستگی کرامتی که داشت مورد توجه و احترام مردم سمنان نواحی آن بود و به همین جهت, درویش مومن آباد نیز نامیده شده است.
قلعه های سارو
در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی سمنان در نقطه ای کوهستانی به نام سارو آثار دو قلعه زیاد محکم تسخیر ناپذیر موجود است که آموزش ساختمان گزینش محل بنای آنها قابل توجه درخور تحقیق است .
این قلعه ها در دو طرف کلاته مزرعه سارو که چشم ه ساری زیبا است واقع شده اند. قلعه شمالی بر اثر گذشت و ظهور سوانح طبیعی و خرابکاری افراد گنج یاب تا اندازه ای ویران شده خالی از سکنه است اما اسکلت محکم آن ابهت خاصی به این دره بخشیده است .
قلعه کوشمغان
در سه کیلومتر ی غرب سمنان سه محله وجود دارد که در حال حاضر به نام های کوشمغان, زاواغان و کدیور خوانده میشوند و مجموع این سه محله را نیز محلات ثلاث مینامند. با توجه به آثار موجود, محله های فوق از محله های بسیار کهن سمنان محسوب میشوند. نام مهم کوشمغان کوشک مغان بود که براثر کثرت استعمال کوشمغان شده است. در این محله قلعه قدیمی ویرانی وجود دارد که در قدیم خندقی نیز در اطراف آن وجود داشت و مردم با مصرف از تخته پل وارد قلعه میشدند. در قلعه که از قدیم باقی مانده یکپارچه از سنگ است.
قلعه لاسگرد
در بین بقعه سیدرضا و شمال کاروانسرای شاه عباسی لاسگرد , یکی از زیاد دیده شده ترین قلعه های سمنان به نام دژ لاسگرد وجود دارد که با توجه به سرمیزانی بودن قریه لاسگرد در زمان قبل از اسلام به ویژه در وقت اشکانیان , احتمـا ل می رود این قلعه در اشکانیان بنا شده باشد . این قلعه مستحکم که با خشت های خام بزرگ ساخـته شده تا اواسط دوره قاجاریه پابرجا بود بعد از این تاریخ روبه ویرانی نهاد . آنچه اکنون از این قلعه عظیم مانده گذرگاهای زیرزمینی سه طبقه ای است که تمام به یکدیگر راه دارند .
قلعه پاچنار
در جنوب غربی میدان ابوذر در محله اسفنجان سمنان آثار دو قلعه پر ابهت قدیمی به چشم میخورد که به قلعه های پاچنار زیاد دیده شده می باشند . این قلعه ها به صورت دژهای زمان باستان تولید و ساخته شده بودند واز زمره قلعه های زیاد با اهمیت زیاد نظامی دفاعی شهرستان به شمار می رفتند . گاهی ها قدمت تاریخ بنای این قلعه ها را به زمان طاهریان نسبت میدهند .
حمام پهنه و گرمابه حضرت
حمامِ پهنه یکی از آثار قدیمی و ارزشمند سمنان است , که کمتر مورد توجه قرار گرفته است . این حمام که در گوشه شمال غربیِ تکیه پهنه سمنان, بینِ مسجدِ کامل و مسجد امام خمینی و امامزاده یحیی قرار گرفته و در سال ۸۵۶ هجری قمری , در زمانِ سلطنت ابوالقاسم بابرخان , پادشاه تیموری به دستورِ وزیرِ وی , خواجه غیاث الدین بهرام سمنانی ساخـته شده است .
حمام ناسار
این حمام در بازار عمومی شهر سمنان و جنوب شرقی تکیه ناسار واقع شده است قریب سه قرن قدمت دارد یکی از بنا های دوره صفویه است . این بنا در سال ۱۱۱۸ هجری در زمان شاه عباس به همت حاجی الحرمین آقا ملکی درست شد . بر بالای سردر کوچک حمام که به وسیله راهروی طویل به سربینه متصل می شود سنگ نبشته ای به ابعاد ۳۰ در ۲۰ سانتی متر به رنگ سیاه وجود دارد نام سازندگان آن را نوشته است .
کاروانسرای شاه عباسی سمنان
در خیابان استاد مطهری سمنان کاروانسرایی از دوره صفویه زیاد دیده شده به رباط شاه عباسی موجود است که به فرم چهار پلانی ساخـته شده است حیاط کاروانسرا مستطیل شکل به طول ۳۲٫۳۰ متر و عرض ۲۶٫۵ متر است .
دو ضلع شمالی جنوبی رباط دارای دو ایوان هم اندازه مشابه با قوس جناغی است در طرفین هر ایوان شش ایوان کوچک با قوس های جناغی است که به اندازه نیم متر از سطح حیاط بلند تر است .
کاروانسرای شاه عباسی لاسگرد
در ۳۶ کیلومتری سمنان در قریه لاسگرد کاروانسرای آجری بسیار بزرگی از بنا های زمان شاه عباس اول صفوی قرار دارد . این کاروانسرا که در سمت جاده سمنان به تهران واقع شده دو ایوانی است حیاطی وسیع دارد .
طول حیاط از شمال به جنوب ۳۶ متر عرض آن از شرق به غرب ۳۱٫۵ متر است که اطراف آن را ۲۴ حجره احاطه کرده است که حجره ها با کمی اختلاف قرینه یکدیگرند . دو ایوان بزرگ در غرب شرق رباط تهیه و تولید شده است که با درگاه کوتاه و چند پله به دالان های چهار گانه پشت مربوط میشود . سقف این ایوان طاق ضربی بزرگی است که تزئینات مربع شکل تودرتو دارد.
کاروانسرای شاه سلیمانی آهوان
این کاروانسرا که در روستای آهوان, در ۴۲ کیلومتری شرق سمنان واقع شده است, در سالِ ۱۰۹۷ هجری قمری در زمان شاه سلیمان صفوی, برای استآسان زایرین امام هشتم, که از سمنان و آهوان به مشهد مقدس, مشرف میشدند, تهیه و تولید شد. ولی به غلط, کاروانسرای شاه عباسی نام گرفت.
کاروانسرای شاه سلیمانی آهوان, حیاط وسیع مستطیل شکل, به طول ۴۰ متر و عرض ۳۲ متر, و چهار ایوانی است. جمعا در اطراف حیاط ۲۴ اتاق احداث شده است که ابعاد آنها به ترتیب ۳٫۳۵ و ۲٫۹۰ متر است .
